Zakwaszenie organizmu – prawda czy mit?

Zakwaszenie organizmu – definicja

Zakwaszenie organizmu jest definiowane jako efekt zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej spowodowanego niewłaściwym sposobem odżywiania się. Czynnikiem wywołującym opisywane zjawisko jest dieta obfitująca w produkty o właściwościach zakwaszających, a także spożywanie zbyt małej ilości produktów o pH zasadowym.

Teoria walki z tym zaburzeniem

Według osób promujących teorię występowania zakwaszenia organizmu stan ten objawia się przez występowanie dolegliwości takich jak:

• cellulit;
• ciągłe uczucie zmęczenia i brak energii, nawet po przebudzeniu;
• nadmierna nerwowość, drażliwość;
• nawracające grzybice;
• objawy zapalenia dziąseł;
• zajady;
• częste oddawanie stolca, uczucie pieczenia w obrębie odbytu;
• stany zapalne jelit;
• częste zakażenia układu moczowego;
• sucha, nadmiernie łuszcząca się skóra;
• rozdwajające się i łamliwe paznokcie;
• nadmiernie wypadające włosy;
• częste skurcze mięśni (szczególnie w okolicy łydek);
• bóle stawów;
• częste urazy i złamania kości, podejrzenie osteoporozy.

W walce z zakwaszeniem mają pomóc suplementy diety oraz specjalnie przygotowana dieta opierająca się na poniższych zasadach:

• W przypadku zakwaszenia organizmu zaleca się spożywać produkty odkwaszające (alkalizujące), do których należą warzywa i owoce. Powstały nawet listy wskazujące, które produkty są kwasotwórcze, a które zasadotwórcze. Są one klasyfikowane przy pomocy wskaźnika PRAL (Potential Renal Acid Load). Wskaźnik ten określa zdolności pożywienia do obciążania nerek nadmiernymi ilościami kwasów w nim zawartych. W literaturze można znaleźć informacje, iż wskaźnik PRAL uwzględnia zawartość składników mineralnych oraz białek w pokarmie, biodostępność tych składników oraz produkty metabolizmu kwasów organicznych i siarki wydalanych z moczem.
• Zaleca się ograniczenie w diecie produktów zakwaszających, takich jak: produkty zbożowe, mięso, nabiał, produkty zawierające duże ilości soli, słodycze, żywność silnie przetworzona.
• Osoby cierpiące na zakwaszenie organizmu powinny także zrezygnować z palenia tytoniu, picia alkoholu, używania cukru i nadmiernych ilości soli kuchennej podczas przygotowania potraw.
• Należy uważać nawet na przyjmowanie tabletek przeciwbólowych, które również mogą zakwaszać organizm.
• Komponując posiłki w diecie, należy łączyć produkty alkalizujące z produktami zakwaszającymi, jeżeli istnieje potrzeba spożycia produktu o pH kwaśnym.
• Dodatkowo należy dbać o regenerację organizmu. Ważne jest odpowiednie wysypianie się, unikanie sytuacji stresujących i częste przebywanie na świeżym powietrzu.
• Zaleca się wypijanie odpowiedniej ilości płynów w ciągu dnia, szczególnie wody mineralnej wzbogaconej o wapń i magnez.

Zakwaszenie organizmu – opinia lekarzy

Lekarze wyraźnie alarmują, że zakwaszenie organizmu nie istnieje. W medycynie powyższy termin nie występuje. Patrząc z punktu fizjologii człowieka, nie jest to nawet możliwe.

Koncentrując się na tym stwierdzeniu, warto rozprawić się z kilkoma teoriami związanymi z tzw. zakwaszeniem organizmu. Faktem jest, iż spożyty pokarm może wpływać na pH moczu. Jednak nie jest to dobry wyznacznik mający określać, czy organizm znajduje się w równowadze kwasowo-zasadowej.

Nie jest prawdą, że spożyty pokarm może wpływać na pH krwi. Odnosząc się do fizjologii człowieka, organizm sam potrafi regulować pH płynu pozakomórkowego i krwi, nie jest to mechanizm zależny od naszej woli czy działania czynników takich jak np. stosowana dieta.

Choć zwolennicy teorii dotyczącej występowania zjawiska zakwaszenia organizmu będą podawać za przykład zdolności zmiany pH krwi przez spożycie wodorowęglanu sodu (w postaci sody oczyszczonej). Jednak zapominają o tym, że jest to objaw chwilowy występujący przy pojedynczym zastosowaniu, w dodatku przyczyniający się do rozwoju problemów żołądkowych (np. zapalenia błony śluzowej żołądka).

Natomiast długotrwałe przyjmowanie sody oczyszczonej (np. wiele osób stosuje taką niekonwencjonalną metodę w celu łagodzenia zgagi) przy współistniejącym stanie chorobowym toczącym się w organizmie (np. choroby nerek) może wpłynąć na rozwój kwasicy (ciężki patologiczny stan, leczony w warunkach szpitalnych). Warto też pamiętać, że nerki doskonale radzą sobie z regulacją pH krwi.

Zakwaszenie organizmu – szkodliwość

Osoba, która zaobserwuje u siebie objawy zakwaszenia organizmu i nie skonsultuje występujących dolegliwości z lekarzem, jest narażona na duże ryzyko zdrowotne. Jeśli podejmie się samodzielnej terapii, może opóźnić czas zdiagnozowania prawdziwej jednostki chorobowej lub nasilić występujące objawy.

Objawy tzw. zakwaszenia organizmu mogą tak naprawdę być objawami rozwijającej się w organizmie jednostki chorobowej. Sucha skóra, wypadające włosy, gorsze samopoczucie, rozdrażnienie, uczucie zmęczenia mogą wskazywać np. na niedoczynność tarczycy, chorobę Hashimoto lub niedokrwistość z niedoboru żelaza (tzw. anemię). To jednostki chorobowe, które należy szybko rozpoznać, włączyć odpowiednie leczenie oraz dobrać odpowiednią dietoterapię. Ich diagnostyką i leczeniem powinien zająć się lekarz.

Zakwaszenie organizmu a kwasica metaboliczna

Jak informują lekarze zjawiska zakwaszenia organizmu nie ma. Jednak stan, w którym pH krwi jest mniejsze niż 7,35, a w dodatku poziom jonów HCO-3 w osoczu spada poniżej wartości 15 mmol, można nazwać kwasicą i nie ma ona nic wspólnego z zakwaszeniem organizmu.

Najczęściej kwasica jest wynikiem ciężkich zmian metabolicznych w organizmie związanych z przebiegiem cukrzycy, chorób nerek. Także zatrucie alkoholem oraz stosowanie niektórych leków może wywołać stan kwasicy metabolicznej. Objawy tego niebezpiecznego dla życia stanu zdrowia różnią się zupełnie od tych przypisywanych tzw. zakwaszeniu organizmu. W przebiegu kwasicy metabolicznej chory ma ciężki i przyspieszony oddech, praca serca jest zaburzona, osoba ta powoli traci świadomość, rozwijają się zaburzenia elektrolitowe. Chory z kwasicą metaboliczną nie jest w stanie normalnie funkcjonować, chodzić do pracy, wykonywać obowiązków domowych i stosować suplementów na odkwaszenie organizmu. To stan wymagający opieki lekarskiej w warunkach szpitalnych.

Monika Dudek-Palaczyk

Bibliografia
Grześ A., Kwasica utajona – inne spojrzenie na osteoporozę, „Przewodnik Lekarza” 2003, 6(11/12), 36–39.
Skrok M., Nowicka A., Kwasica i zasadowica oddechowa (równowaga kwasowo-zasadowa podstawy, kwasica oddechowa, zasadowica oddechowa), http://punktydlaratownikow.uratuj.com.pl/wp-content/uploads/2012/09/Kwasica-i-zasadowica-oddechowa.pdf (25.10.2017).
Łącka-Gaździk B. et al., Alkalizacja doustna u pacjentów z kwasicą metaboliczną w przebiegu przewlekłej choroby nerek, „Annales Academiae Medicae Silesiensis” 2017, 71, 331–338.
Blaszczyszyn M., Homeostaza – równowaga kwasowo-alkaliczna, „Zdrowa Żywność – Zdrowy Styl Życia 2” 2001, 13–14.
Placek W., Wolska H., Trądzik różowaty – aktualne poglądy na etiopatogenezę i leczenie, „Przegląd Dermatologiczny” 2016, 103(5), 387–399.
4 największe mity o zakwaszeniu organizmu, http://niezdrowybiznes.pl/4-najwieksze-mity-o zakwaszeniu-organizmu/ (25.10.2017).